‘Trung Quốc mở cửa có thể tác động tốt đến kinh tế Việt Nam từ giữa 2023’

Trung Quốc mở cửa trở lại sau 3 năm vì Covid-19 được coi là sự kiện quan trọng đối với kinh tế thế giới. “GDP toàn cầu được dự báo tăng 0,1 điểm phần trăm nhờ động thái này”, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV Cấn Văn Lực cho biết tại Diễn đàn Kịch bản kinh tế Việt Nam 2023 ngày 11/1. Việt Nam thực tế không nằm ngoài xu hướng được hưởng lợi. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tác động tích cực từ việc mở cửa của Trung Quốc sẽ không ngay lập tức, bởi nước này có thể gặp một số “hỗn loạn” chính sách trong giai đoạn đầu – trong quý I. 2023.

Ông Nguyễn Xuân Thành từ Đại học Fulbright dự báo: “Khoảng tháng 4-5, Trung Quốc sẽ tin tưởng hơn vào chính sách mở cửa, tạo cơ hội cho ngành xuất khẩu và du lịch của Việt Nam”.

Trong khi đó, ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB cũng cho rằng phải đến hết quý II/2023, việc Trung Quốc mở cửa sẽ tác động đến kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam trên các lĩnh vực. như nông nghiệp, dịch vụ, xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý, khi Trung Quốc quay trở lại, Việt Nam cũng đứng trước thách thức cạnh tranh với doanh nghiệp Trung Quốc.

Trước đó, trong một báo cáo của Quỹ đầu tư VinaCapital, Chuyên gia kinh tế trưởng Michael Kokalari cho rằng việc Trung Quốc mở cửa trở lại ít tác động đến kinh tế Việt Nam hơn so với các nước trong khu vực ASEAN. Nguyên nhân là mức độ tiếp xúc của Việt Nam với thị trường nội địa Trung Quốc còn khá khiêm tốn. Tác động quan trọng nhất, theo VinaCapital, là lượng khách du lịch có khả năng trở lại bình thường vào nửa cuối năm 2023. Đây cũng là động lực giúp GDP Việt Nam tăng thêm 2% trong năm tới.

Bên cạnh câu chuyện của Trung Quốc, thời điểm giữa năm cũng là thời điểm Việt Nam tìm cơ hội trước chính sách tiền tệ của Mỹ. Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết, dự kiến ​​Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể có thêm 3 đợt tăng lãi suất, dự kiến ​​vào tháng 2, tháng 3 và tháng 5 năm nay. Theo ông, đầu tháng 5 nhiều khả năng là đợt tăng cuối cùng, sau đó lãi suất sẽ duy trì ở mức đỉnh trên thị trường liên ngân hàng từ 5-5,25% cho đến cuối năm 2023.

“Cuối tháng 5, dư địa cho Việt Nam sẽ là nhờ không có cuộc chạy đua lãi suất trong nước với USD, áp lực tỷ giá sẽ qua”, ông nói và nhìn nhận đây là dư địa để thay đổi định hướng chính sách. bảo đảm các cân đối vĩ mô.

Tuy nhiên, để nắm bắt những cơ hội này, ông Thành cho rằng Việt Nam cần chủ động. Cụ thể, để có bức tranh tươi sáng, Việt Nam cần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và vốn FDI.

Trong khi đó, vị chuyên gia của ADB cho rằng Việt Nam cần tiếp tục khắc phục một số vấn đề nội tại như sự thiếu liên kết giữa thị trường trong nước và thị trường xuất khẩu. Điều này thể hiện rõ khi tổng cầu nội địa tăng nhưng chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI – phản ánh điều kiện kinh doanh trong ngành sản xuất) lại sụt giảm 2 tháng liên tiếp. PMI tháng 11 và tháng 12 của Việt Nam hiện ở dưới ngưỡng 50 điểm – cho thấy sự thu hẹp trong lĩnh vực sản xuất.

Trong khi đó, tại các nước như Ấn Độ và Philippines, khi nhu cầu thế giới giảm, PMI vẫn duy trì trên 50 điểm (tức mở rộng sản xuất) nhờ đảm bảo được mối liên kết này.

“Sự mất cân đối trong cơ cấu kinh tế khi khu vực xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào khu vực FDI đã khiến tổng cầu xuất khẩu giảm, chỉ số PMI lập tức đi xuống”, ông nói.

Đối với đầu tư công, ông Cường cho rằng cần xem lại tổng vốn giải ngân mục tiêu mà Việt Nam đề ra đã phù hợp chưa. Đầu tư công dù được coi là động lực tăng trưởng của nền kinh tế nhưng cũng là điểm nghẽn lâu dài bởi vấn đề giải ngân vốn chậm.

Chẳng hạn con số hơn 2 triệu tỷ đồng đầu tư công trung hạn 5 năm, hay bình quân 400.000 tỷ đồng/năm, ông cho rằng thực tế mỗi năm Việt Nam chỉ giải ngân được khoảng 60%. Điều này được phía ADB nhìn nhận, có thể bản chất của câu chuyện không phải là giải ngân vốn đầu tư công chậm, mà thực chất nền kinh tế chỉ hấp thụ được bấy nhiêu. “Tổng vốn đầu tư công vượt tỷ lệ hấp thụ sẽ gây áp lực lên huy động vốn trái phiếu chính phủ và thanh khoản của hệ thống tài chính”, ông Cường nói. Vì vậy, ông cho rằng, tổng vốn đầu tư bao nhiêu cần xem xét khả năng của nền kinh tế (cơ chế, luật pháp, chính sách…).

Bên cạnh đó, vị chuyên gia của ADB cũng lưu ý câu chuyện niềm tin vào thị trường. Cụ thể, để ngăn chặn khủng hoảng niềm tin, chính sách tiền tệ thôi là chưa đủ mà cần có sự chia sẻ nhiều hơn từ chính sách tài khóa.

Đức Minh