Cơn ác mộng của các nhà đầu tư chứng khoán đã qua?

Sau cơn ác mộng 2022, những nhà đầu tư thua lỗ kỳ vọng sẽ lấy lại những gì đã mất sau khi rút ra nhiều bài học. Nhiều câu hỏi đang được đặt ra về cách phân bổ tài sản, ngành nào nên được ưu tiên hoặc tránh và những biến số nào cần theo dõi.

Các nhà quản lý vốn chuyên nghiệp đang ngày càng phải vật lộn để tìm ra cách ngăn chặn những khách hàng đang lo lắng bỏ chạy. Nhưng một câu hỏi lớn là điều tồi tệ nhất đã qua?

Về kinh tế, có một câu trả lời rõ ràng rằng năm nay sẽ khắc nghiệt. Kristalina Georgieva, Giám đốc IMF đã cảnh báo vào ngày 1 tháng 1 rằng một phần ba nền kinh tế toàn cầu có khả năng rơi vào suy thoái vào năm 2023. Suy thoái kinh tế có lẽ đã bắt đầu ở khu vực đồng euro và Vương quốc Anh. Trong một cuộc khảo sát gần đây của các nhà kinh tế của Đại học Chicago và thời báo tài chính xong, 85% nghĩ rằng Hoa Kỳ sẽ làm theo, trước khi năm 2023 kết thúc.

Nhưng điều này không nhất thiết có nghĩa là thị trường chứng khoán sẽ có một cuộc tắm máu, mà thậm chí còn ngược lại. Về lý thuyết, thị trường luôn hướng tới tương lai và nỗi lo suy thoái đã rình rập khắp thế giới trong phần lớn năm 2022.

JPMorgan Asset Management đồng ý rằng sẽ có suy thoái kinh tế, nhưng giá cổ phiếu trên thực tế sẽ kết thúc năm 2023 cao hơn so với đầu năm. Họ không phải là những người duy nhất lạc quan. Goldman Sachs cho rằng giá cổ phiếu sẽ giảm trong thời gian tới, nhưng sẽ phục hồi vào cuối năm. Deutsche Bank dự đoán S&P 500 sẽ kết thúc năm cao hơn 17% so với hiện tại.

Nếu năm nay lặp lại như năm 2022, với lỗ nặng cho cả cổ phiếu và trái phiếu, thì đó là điều bất thường. Bởi vì thị trường hiếm khi đi xuống hai năm liên tiếp. Lần cuối cùng S&P 500 chứng kiến ​​điều này là cách đây hai thập kỷ trong thời kỳ bong bóng dotcom bùng nổ. Trái phiếu mất giá vào năm ngoái do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất kể từ thập niên 1980. Năm nay, Fed khó có thể “diều hâu” đến mức đó.

Mặc dù vậy, có những lý do để tin rằng còn nhiều thách thức đang ở phía trước. Đầu tiên là cổ phiếu, so với thu nhập cơ bản của họ, vẫn còn đắt. Bất chấp sự sụt giảm của năm ngoái, P/E của các cổ phiếu “tăng trưởng” – những công ty hứa hẹn lợi nhuận lớn trong tương lai – chỉ xấp xỉ mức của năm 2019.

Đây vẫn là mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2009, đạt được sau một thập kỷ thị trường tăng giá. Cổ phiếu “giá trị” trông hấp dẫn hơn. Nhưng khi suy thoái bắt đầu, cả hai đều dễ bị ảnh hưởng bởi triển vọng thu nhập thấp hơn.

Hơn nữa, mức định giá hôm nay đạt được trong một giai đoạn bất thường, khi các ngân hàng trung ương ồ ạt bơm thanh khoản vào thị trường thông qua nới lỏng định lượng (QE). Bằng cách mua trái phiếu chính phủ bằng tiền mới được tạo ra, Fed và các tổ chức khác đã làm giảm lợi suất và thúc đẩy các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận từ các tài sản rủi ro hơn, chẳng hạn như cổ phiếu.

Bây giờ các chương trình QE này đang bị đảo ngược. Do đó, các chính phủ sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào các nhà đầu tư tư nhân để nắm giữ trái phiếu của họ. Trong năm tài chính 2022-2023, Bộ Tài chính Hoa Kỳ có thể phải vay các nhà đầu tư gần gấp đôi số tiền họ đã vay trong mỗi hai năm trước đại dịch và gấp bốn lần mức trung bình trong 5 năm trước đó.

Ngay cả khi các ngân hàng trung ương không tăng lãi suất ngắn hạn, thì mức lãi suất vượt quá này có thể khiến giá trái phiếu giảm và lợi suất tăng. Cũng giống như năm 2022, cổ phiếu do đó sẽ kém hấp dẫn hơn khi so sánh.

Lý do cuối cùng cho sự ảm đạm là sự khác biệt giữa các nhà kinh tế và nhà đầu tư. Mặc dù các chuyên gia đang dự đoán một cuộc suy thoái, nhiều người vẫn đặt cược vào hy vọng rằng nó có thể tránh được. Các thị trường kỳ vọng lãi suất chuẩn của Fed sẽ đạt đỉnh dưới 5% trong nửa đầu năm, trước khi bắt đầu giảm. Nhưng ban lãnh đạo Fed không nghĩ như vậy và cho rằng lãi suất sẽ kết thúc năm trên 5%.

Trên thực tế, thị trường chứng khoán trên toàn thế giới đã bắt đầu năm 2023 một cách tích cực, nhờ các dấu hiệu cho thấy lạm phát đang giảm ở Mỹ và Châu Âu. Các nhà đầu tư hy vọng rằng sự chậm lại này sẽ khuyến khích các ngân hàng trung ương tăng lãi suất một lượng nhỏ, gây ít thiệt hại hơn cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, các quỹ phòng hộ cho biết Fed và các ngân hàng trung ương khác sẽ muốn thấy lạm phát giảm dần trước khi họ xem xét tạm dừng các nỗ lực thắt chặt tiền tệ. Các nhà đầu tư cho rằng giá hàng hóa và dịch vụ bên ngoài thị trường năng lượng và thực phẩm tiếp tục tăng quá nhanh, khiến Fed và Ngân hàng Trung ương châu Âu không hài lòng.

Edward Park, giám đốc đầu tư tại Brooks Macdonald (London), cho rằng có nguy cơ xảy ra một cuộc suy thoái khó chịu. Ông nói: “Thị trường chứng khoán đang hướng tới một dải đất hẹp nơi lạm phát giảm và tăng trưởng vẫn ổn – nhưng kém đủ để kích thích Fed thay đổi hướng đi”.

Theo nhà kinh tế, các nhà đầu tư đang đặt cược rằng lạm phát sẽ giảm xuống mức mục tiêu của Fed nhanh hơn dự kiến, hoặc Fed sẽ không đủ can đảm để gây ra những tổn thất cần thiết để hạ nó xuống. Tất nhiên, bất kỳ trường hợp nào cũng có thể xảy ra. Nhưng thị trường đã đánh giá thấp sự hiếu chiến của Fed trong phần lớn năm 2022. Nếu điều này lặp lại, năm 2023 sẽ là một năm khó khăn nữa đối với các nhà đầu tư.

Phiên An (Theo The Economist, WSJ)